құйрық — Құйрығына қызыл бұрыш қыстырды. Жанына батырды, зар қақтырды. Мен аға сұлтанның қ ұ й р ы ғ ы н а бір қ ы з ы л б ұ р ы ш қ ы с т ы р а қайтатын болармын (Ғ.Мүсірепов, Ұлпан, 29). Құйрығына қоңырау байланды. Жаман атқа ие болды. Қ ұ й р ы ғ ы н а … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қоңыр — балдыр. бот. Теңіздер мен мұхиттарда өсетін, сабағы, жапырағы, тамыры, гүлі болмайтын, төменгі сатыдағы споралы өсімдік. (Т.Мұсақұлов, Биол. Сөзд., 1, 54). Қ о ң ы р б а л д ы р д а н целлюза, спирт, сірке тұздары алынады (ҚСЭ, 6, 603). Қоңыр… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
тікенқурай — зат. бот. Үстін тікен басқан, биіктігі 50 150 см дей, көпжылдық қурай. Соның салдарынан таулы егістіктерде арамшөптер, әсіресе қара сұлы мен жабайы сурепка, т і к е н қ у р а й өте көп тараған (К.Боранғазиев, Жемшөп., 24). Алайда шырмауық, т і к… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қызылтұмсық — зат. зоол. Тұмсығы қызыл, құйрығы айыр, қаралдысы онша үлкен емес су құсы. Орыстың натуралист жазушысы С.Т.Аксаков оларды теңіз қарлығашы немесе қ ы з ы л т ұ мс ы қ деп атайды (Қорғалжын, 80). Бір татуласқан шағымызда қ ы з ы л т ұ м с ы қ т ы… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
тырқылдақ — I … Торғай (қара және бозторғай), шымшық, қызылқұйрық, саршымшық, т ы р қ ы л д а қ, мысықторғай, тоқылдақ, көкек және басқалар ағаш зиянкештерімен күресте адамның сенімді көмекшілері болып табылады (Қазақст. ауыл шаруаш., 1972, №2, 51). II зат.… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
түйе — зат. Қарта ойынындағы жүрек пішіндес қызыл қарта; аша. Анда санда жалғыз жарымнан көрінгенімен, ең құрығанда бір рет үш қызыл өркешті «т ү й е» құйрығынан ұстатпай ақ кетті (О.Сәрсенбай, Шығ., 5, 171). Әкесінің баласы енді «кірпіштің» ондығын… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
ақ — зат. в ет. Бұзаулы сиырда, қозылы қойда болатын жұқпалы, әрі зілді дерт. Мұндай жағдайда малдың сүті тартылып қалады. Егер бір қой а қ болып ауырса, ол қоралы қойға түгел жұғады (Ж. Бабалықұлы, Мал ауруы., 8). Ақ айыл болды. Көп мініліп, арқасы… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
теңіз — арыстаны. зоол. Ескекаяқтылар тобына жататын, ірі денелі теңіз жануары. Олардың негізгі тағамы – балық. Т е ң і з а р ы с т а н д а р ы көктем мен жазда Калифорния жағалауларында, Жапон теңізі аралдарында мыңдап жатақтар құрады (Су асты. тіршілік … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
еділбай қойы — Денесі ірі, құйрығы үлкен қазақы қойларының етті, етті жүнді өсімтал тұқымының бірі. Ауа райы құрғақ және шөлейт жерге өсіруге бейім, көнбісті келеді. Түсі бозғылт, қызыл қоңыр, көбіне қара болады. Дене бітісі жақсы, сүйегі мықты, басы үлкен,… … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
ат — I зат. Тоғызқұмалақтағы жүрілетін ұяны «ат» деп атайды (Ө. Жолымбетов, Айгөлек, 49). II Ат айналғысыз. Жиі отырған, өте тығыз орналасқан. Атақты рулары – қалың Қаржас, а т а й н а л ғ ы с ы з Айдабол, Күлік, Тұмар (Н. Баяндин.., Дала., ). Ат арба … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
